Blog Lilith: Samen werken aan het doorbreken van de vicieuze cirkel
In mijn vorige blog ging het over de link tussen gepest worden en armoede. Toen noemde ik gepest worden als één van de vele bijeffecten van armoede. Naast dat ik opgroeide in armoede, ben ik ook KOPP, Kind van Ouders met Psychische Problemen. En dat is ook geen toeval. Vandaag wil ik het hebben over een ander bijeffect van armoede, namelijk psychische problemen. Al is het hier wel wat complexer, ze hebben namelijk een voortdurende wisselwerking op elkaar.
Mijn moeder had schizofrenie, ze heeft vrijwel mijn hele jeugd in de psychiatrie doorgebracht, waaronder meerdere jaren in gedwongen opname. Gedurende deze periodes mochten we mama vaak alleen onder toezicht zien, wat bijzonder moeilijk was voor ons als kinderen. Haar psychoses hadden een enorme impact op ons gezin; ze verdacht ons en anderen van allerlei complotten, pleegde meerdere zelfmoordpogingen (en dat lukte uiteindelijk ook in 2014), wat leidde tot een sfeer van constante angst en spanning thuis. Ze leefde van een uitkering en was afhankelijk van de voedselbank.
Mijn vader was mijn hele jeugd depressief. Hij stond er alleen voor en dat was zwaar voor hem. Hij stond onder continue stress vanwege geldzorgen, wat zijn beschikbaarheid als ouder beperkte. Hierdoor kregen wij als kinderen vanaf jonge leeftijd veel verantwoordelijkheid. Door de stress maakte hij niet altijd de meest rationele beslissingen, wat zijn inkomen negatief beïnvloedde en de financiële problemen verder verergerde. Deze cyclus van stress en geldgebrek hield zichzelf in stand en had een enorme impact op ons gezinsleven.
Kinderen van ouders met psychische problemen, zoals ik, hebben zelf ook een hogere kans op het ontwikkelen van mentale problemen. Bij mij was dit eveneens het geval. Het gebrek aan consistent beschikbaar voedsel zorgde ervoor dat ik begon met hamsteren, wat zich langzaam ontwikkelde tot eetbuien. Eten gaf me een tijdelijk gevoel van veiligheid en controle, iets wat ik zowel thuis als op school miste. Dit leidde uiteindelijk tot een eetstoornis, die gepaard ging met automutilatie, depressie, zelfmoordgedachten en uiteindelijk ook zelfmoordpogingen. Pas toen ik uit huis ging, kon ik de noodzakelijke psychologische hulp zoeken die ik als kind niet kreeg.
Armoede en mentale problemen vormen een vicieuze cirkel: armoede zorgt voor mentale problemen en mentale problemen leiden vaak tot armoede. Voor hulpverleners is het belangrijk te beseffen dat veel kinderen in armoede ook KOPP zijn. Dit vraagt om een benadering die verder gaat dan alleen materiële ondersteuning. Lotgenotencontact zou ook veel steun kunnen bieden.
Door meer aandacht te besteden aan de complexe wisselwerking tussen armoede en psychische problemen, kunnen we effectievere steun bieden aan kinderen zoals ik, die opgroeien in moeilijke omstandigheden. Samen kunnen we werken aan het doorbreken van deze vicieuze cirkel.
Lilith groeide op in armoede en zet haar ervaringen in bij expertisecentrum Sterk uit Armoede. Ze maakt deel uit van het team van de Alliantie Kinderarmoede en schrijft in haar blog over wat haar bezighoudt. We bedanken alle alliantiepartners die zich inzetten tegen kinderarmoede. Voor een overzicht van al onze partners, bekijk onze partnerpagina.