Pubieksacademie Twente: Kinderarmoede en Gezondheid

Kindje van Mars
Theaterproject om met kinderen in gesprek te gaan over wat het met je doet als er geen geld is. Als je het aan kinderen overlaat weten ze het wel: Armoede moet de wereld uit! Project van gemeente Oldenzaal en GGD: Kinderen bedenken oplossingen voor kindje van Mars. Kinderen bedenken heel snel praktische oplossingen. Dit laat zien dat je naar het kind moet luisteren.

Welkom door Marijke Roskam.
1 op de 13 kinderen groeit op in armoede. Wat kunnen we daaraan doen? Vandaag draait om kennis en inspiratie. Wat kun je morgen doen? Wat kunnen we samen doen? En wat hebben we van Den Haag nodig?

Prinses Laurentien
Wat moeten we vandaag doen om over 10 jaar te kunnen zeggen dat we het goede gedaan hebben

Kinderombudsman en Aandachtsfunctionaris armoede van GGD Twente
Laura van den Heuvel van de Kinderombudsman benadrukt het recht van ieder kind om je optimaal te kunnen ontwikkelen. En geldstress van je ouders belemmert die ontwikkeling. Heeft ook een direct effect op de gezondheid van kinderen. Dat bevestigt Inge Schreurs. Zij ziet als verpleegkundig specialist vaak kinderen met fysieke klachten of omdat er schoolverzuim is. Schoolverzuim is in de regio Twente een belangrijk signaal om het gesprek met kinderen en ouders aan te gaan. Vervolgens ziet Inge vaak dat verzuim het gevolg is van stress thuis.
Dat is altijd het begin: ga in gesprek met kinderen. In het onderwijs of jeugdgezondheid is dat vanzelfsprekend. Maar bijvoorbeeld op de terreinen wonen en schulden is het niet vanzelfsprekend dat kinderen gehoord worden. Dan zijn we in gesprek met de ouders.  Belangrijkste les vanuit Inge: doe dat vanuit respect en met een open houding. Maar hoe overwin je nu die schaamte en zorg je dat je niemand voor het hoofd stoot? Stel gewoon de vraag: hoe gaat het met je? Benoem bijvoorbeeld dat corona soms financiële problemen veroorzaakt.

Een ander signaal kan overgewicht zijn. Ongezonde voeding is nu eenmaal goedkoper dan gezonde voeding. Maar hoe maak je dit bespreekbaar? Volgens Inge een samenspel van school en de jeugdgezondheid. Want we willen allemaal een gezonde levensstijl bevorderen. Breng het kind zo een laagdrempelige manier in contact met wat dit is, houd het bespreekbaar.

Corona biedt ons volgens Laura de kans om het taboe wat te doorbreken. Want de groep van armen lijkt groter te worden, maar de vraag waarom wordt niet gesteld. Mensen wordt door corona geen verwijt gemaakt. Dat maakt geldproblemen bespreekbaarder. En let op: ieder kind heeft het recht om zonder armoede op te groeien! Dat is niet een kwestie van liefdadigheid, dat is een fundamenteel recht.

Supporter van Elkaar van FC Twente
Laura Höfte licht toe hoe FC Twente bij wil dragen om ervoor te zorgen dat mensen niet nog verder actherop raken. Geleerde lessen: werk samen met anderen. Kies een positieve insteek. Gebruik een sterke naam uit jouw gemeente (hier dus FC Twente). Accepteer de lange adem. Gebruik oud-deelnemers als ambassadeurs. Lotgenoten bij elkaar brengen maakt dit onderwerp bespreekbaar en brengt een nieuw sociaal netwerk, maar houd ook aandacht voor het individu. Sport en gezondheid blijkt laagdrempelig om gesprek te starten, maar er wordt vanuit positieve gezondheid gewerkt aan alle dimensies van het leven. Meer informatie over de opbrengsten van dit project zijn te vinden op de website.

Sandra Freen vertelt hoe ze via Supporter van Elkaar niet meer eenzaam is. Hoe ze dit soort optredens durft te doen en ze heeft de entree opleiding van Mbo Zorg gehaald! Via Supporter van Elkaar heeft ze een hele nieuwe groep mensen leren kennen met wie ze veel kan delen. “Ik ben niet de enige die het zo heeft. Ook mijn kinderen zijn nu gaan sporten, hebben nieuwe vriendjes ontmoet en zien dat het beter met mij gaat”.

Twentse praktijk: trends en ontwikkelingen in de regio
Sociaal werker armoede: 1^e aanspreekpunt binnen de gemeente. Maar 1x je verhaal doen, eenvoudige toegang tot alle ondersteuning. Ben Boksebeld: lector Saxion. Heeft onderzoek gedaan naar welke belemmeringen kinderen ervaren om mee te doen. Maar op de eerste plaats begint het met voldoende inkomen hebben in het gezin. Daar is de landelijke politiek aan zet. Daarnaast merkte hij dat de druk groter is om mee te doen, wanneer je een van de weinigen bent die in armoede leeft. Advies: ga met ouders zelf in gesprek.
Silvia Kassens, sociaal werker armoede in Oldenzaal sinds 2015. Er was één iemand nodig om armoede bij te bespreken. De armoede coördinator doet de ondersteuning vanuit armoede. Dit doen ze door naast iemand te gaan staan en te luisteren naar het verhaal, zo kun je iemand sneller écht helpen.

Astrid Wessling is coördinator armoedepreventie. Ouders vinden het belangrijk om kinderen te laten meedoen, vandaar dat het makkelijker is om hen via de kinderen te bereiken. Er is gekozen voor één aanvraag vanuit alle stichtingen. Ouders hoeven dan maar één keer hun verhaal te doen. Belangrijk om te luisteren naar mensen, pas als mensen het zelf iets willen zal het effectief zijn. Moeilijkste is om in gesprek te gaan, maar ook het belangrijkste.

Geleerde lessen: voor kinderen melden mensen zich nog wel. Voor zichzelf niet. Dus als je contact krijgt via het kind, probeer dan ook de ouder(s) te ondersteunen. Deel je signalen met hulpverleners die er iets mee kunnen. En maak bespreekbaar met elkaar wat dan goede signalen zijn.

Panelgesprek
Rob Rijnbeek (directeur basisschool), Arjan Kampmann (wethouder gemeente Enschede), Inge Schreurs (aandachtsfunctionaris kinderarmoede, Jeugdgezondheid GGD Twente) en Robert Winkel (ervaringsdeskundige).

Volgens Rob kunnen scholen nog veel meer op het gebied van signaleren, ondersteunen en stimuleren. De handreiking voor het onderwijs biedt hier heel praktische handvatten voor. Bijvoorbeeld de vraag aan het kind of het goed ontbeten heeft. Maar ook wat voor eten en drinken heeft het kind bij zich? En de grote wens van Rob: van 8 tot 16 uur op school. Sport, cultuur, bijles en ontbijt komt naar je toe!

Robert ervaarde juist in de overgang naar de middelbare school een grote zoektocht. En forse kosten. Toen was er ineens niet 1 juf die je kunt aanspreken, maar een woud aan docenten. Ook de kosten die links en rechts even kort gepresenteerd werden, waren ingewikkeld voor hem. Regel dat anders. En weet: armoede is geen keuze. Het is een situatie die je kan overkomen. Houd het gesprek dus open. En blijf onthouden dat je er als mens toe doet! Blijf dat altijd zeggen. Een andere belemmering die Robert ervaarde is dat er naar je inkomen gekeken werd en niet naar het besteedbaar inkomen. Daardoor had hij niet overal recht op, ondanks dat hij het nodig had.

Arjan erkent dat hij altijd onderschat heeft hoe groot het probleem van armoede is. Tegelijkertijd ziet hij nergens zoveel veerkracht als bij deze gezinnen. Maar in de basis is er natuurlijk gewoon voldoende inkomen nodig. Dat kan de gemeente niet regelen. Wat gemeenten wel helpt is het goed positioneren van ervaringsdeskundigheid.

Inge benadrukt dat we er bij kinderen op tijd bij moeten zijn. Juist dan kunnen we het verschil maken.

Tekening
Rian Melenboer maakt een tekening van de middag. Haar geleerde les: maak gebruik van mensen die het mee hebben gemaakt in je aanpak!

Input voor landelijke alliantie
Er zijn gezinnen die stelselmatig tekort komen. Dat moeten we anders regelen.
Er worden wetten gemaakt waarin een verkeerd mensbeeld zit. Houd zaken bespreekbaar!

Tijdens de Publieksacademie Twente zijn er diverse reacties gegeven. Deze zijn verzameld in dit overzicht.

Over de Publieksacademie Kinderarmoede

De Publieksacademie is een initiatief van de Alliantie Kinderarmoede, NDC Mediagroep, DPG Media, Janivo, Divosa  en Alles is Gezondheid. Samen, en met steeds meer partners aangesloten bij de Alliantie Kinderarmoede, zorgen ze ervoor dat in het jaar 2030 kinderen niet meer de dupe zijn van armoede en er geen nieuwe gezinnen meer zijn die in armoede vervallen. Door je als partner bij de Alliantie Kinderarmoede aan te sluiten draag je bij aan de oplossing van het probleem. Meer weten? Mail dan naar info@alliantiekinderarmoede.nl.

• Bekijk hier de live-registratie van de Publieksacademie Twente.
• Bekijk hier de impressie van de Publieksacademie.
• Lees hier het artikel over de Publieksacademie Kinderarmoede Friesland, dat 15-09-2020 in de Leeuwarder Courant verscheen.