Verslag Alliantie Kinderarmoede 2 Jaar - Gezamenlijk zetten we 'De Volgende Stap'

De Alliantie Kinderarmoede bestaat 2 jaar en dat vierden we op 15 april met een online-bijeenkomst voor onze partners. Wel met een dubbel gevoel, omdat de urgentie wrang genoeg nog steeds groot is. Deze tijd is extra moeilijk voor gezinnen die in armoede leven, de inzet van de Alliantie Kinderarmoede bestaande uit 275 partners, is groter dan ooit. Tegelijkertijd was het een geslaagde bijeenkomst waarin we terug- en vooruitkeken, en we ons opmaakten voor de volgende stap als netwerk. De nadruk van de bijeenkomst lag op actie: we introduceerden de verandertheorie als gemeenschappelijk denkkader en gingen vanuit kleinere coalities binnen het netwerk aan de slag met 10 opgaven. 

Verjaardagswens van de partners aan de Alliantie: Geen kinderarmoede meer in 2030  

Marijke Roskam (BNR), vast moderator gezicht van de Publieksacademie Kinderarmoede, opende de bijeenkomst met de vraag aan de partners welke verjaardagswens zij hebben voor de Alliantie. De antwoorden lagen nauw bij elkaar en onderstreept het gemeenschappelijke doel van de aanwezige partners: niemand wil nog dat kinderen de dupe zijn van armoede in 2030, dat is de wens die centraal staat. We waren bij elkaar om gezamenlijk ‘De Volgende Stap’ te zetten naar dat gemeenschappelijke doel en gingen aan de slag met 10 opgaven na het plenaire deel en netwerken in een online ‘grabbelton’. 

“Er ligt zo veel kennis, netwerk, kunde, als wij niet met elkaar stappen kunnen zetten, dan weet ik het ook niet meer”

Verheugd zijn we dat Divosa als kernpartner is aangesloten. Marijke Roskam ging in gesprek met Alexandra Bartelds, directeur Divosa. Divosa is al vanaf de start van de Alliantie in 2019 betrokken. Divosa is een landelijke vereniging in het sociaal domein. Opgericht om o.a. iets te doen aan crisis en armoede. Nu gaat het over kansengelijkheid, gezondheid, wonen, en daarin het voorkomen en doorbreken van patronen. Want waarom lukt het nou niet om de patronen te doorbreken? Alexandra: “Hier willen we nog intensiever op samenwerken. Met nieuwe invalshoeken en zoveel partijen die echt iets aan kinderarmoede willen doen, onze krachten bundelen. Er ligt zo veel kennis, netwerk, kunde, als wij niet met elkaar stappen kunnen zetten, dan weet ik het ook niet meer. We gaan voor de doelstelling 2030. Divosa is de vereniging van de gemeentelijke directeuren en leidinggevenden, dus de verbindingen met het sociale domein en wat er speelt, daarin kunnen we veel brengen. We hebben goede connecties met het rijk. Op verbinden en bij het rijk naar voren brengen, dat zijn ook gesprekken die we dagelijks voeren.”

Onder welke voorwaarden is de Alliantie Kinderarmoede succesvol?

Hans Christiaanse, netwerkadviseur bij Alles is Gezondheid en een van de initiatiefnemers van de Alliantie reageert op de aansluiting: “Divosa is vanaf het begin op allerlei manieren betrokken geweest: o.a. bij publieksacademies, mooi dat het op deze manier bekrachtigd wordt.” Anne Hoogenboom, projectleider Alliantie Kinderarmoede: “Er is veel goede energie, mensen willen graag een bijdrage leveren. Ik hoop vandaag en erna op nog meer actie.” Hans Christiaanse: “In 2017 kwam een rapport van SER en Kinderombudsman naar buiten, met de constatering van het probleem kinderarmoede. Partijen keken naar elkaar en het probleem werd niet opgepakt. Samen met Hanzehogeschool werden in mei 2018 in Groningen, met ervaringsdeskundigen thema’s geduid en werd geluisterd naar adviezen van ervaringsdeskundigen kinderarmoede en sociale uitsluiting. Zo ontstond het idee voor een landelijke alliantie, waar positief op werd gereageerd.” Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), Alles is Gezondheid en Missing Chapter Foundation namen gezamenlijk het initiatief voor de Alliantie Kinderarmoede; Igor Ivakic, Hans Christiaanse en Soler Berk stelden oktober 2018 de pledgetekst op, een uitgeschreven belofte, en maakten het concreet door de datum te stellen op 2030. De tekst werd voorgesteld aan stakeholders, en de eerste honderd partijen sloten aan. Onder welke voorwaarden is de Alliantie Kinderarmoede succesvol?

Hans Christiaanse: “Samenwerking is niet vrijblijvend. Als je je aansluit verwachten we ook een actieve bijdrage. Samen actie ondernemen. We zetten vandaag ook een volgende stap: met 275 partners, alle vanuit eigen perspectief en expertise. De intentie is om 1 + 1 3 te maken. Zo veel partners hebben is een rijkdom, maar hoe kun je de juiste partner vinden om mee samen te werken? Dit is een complexe opgave met verschillende invalshoeken, die complexe opgave moet je opknippen in subvragen. Er wordt (na) vandaag gewerkt vanuit 10 subvragen, zodat voor elke partner de belofte concreter wordt.”

Verandertheorie

Per opgave kijken we naar wat er al is en gebeurt. In sommige gevallen betekent dat verbreden, soms komen partners tot nieuwe oplossingsrichtingen. Vaak is daar een extra (of meerdere) partner(s) bij nodig. Vanuit de verandertheorie die voor het eerst gepresenteerd is gaan we meer aan de slag met wat we doen met elkaar. Belangrijke vraag is: ‘Hoe ga je vanuit een rijk divers netwerk meer één maatschappelijke taal spreken?’ De verandertheorie kwam tot stand door het bevragen van de partners en richt zich op de korte, middellange en lange termijn en beschrijft de impact die we per termijn willen behalen.

Korte termijn: persoonlijke situatie verzachten: meedoen, 100% bereik, werkende armen, elkaar vinden. Hoe kun je elkaar aanvullen in die praktijk?
Middellange termijn: versterken, vergroten kapitaal, verbreden, utiliseren van je professionals.
Lange termijn: de (on)geschreven regels veranderen.
 

De Alliantie Kinderarmoede na twee jaar

Wat is de ontwikkeling geweest in deze twee jaar sinds de start in maart 2019, waar staat de Alliantie nu? De Alliantie is steeds beter in slimme verbindingen leggen, elkaar versterken, komen tot actie, kennisdeling en ook de partners met elkaar verbinden. Hans Christiaanse: “Vanuit Alles is Gezondheid werken we al jaren aan een beweging vanuit landelijke en lokale netwerken, de Alliantie Kinderarmoede is er een van. Je zoekt strateeg, verkenner en ontwikkelaar, het is goed te weten je van elkaar kunt verwachten, elkaars expertise kent en het is belangrijk dat je elkaar iets gunt.” We organiseren kenniskringen waarin gemiddeld 40 partners kennis delen, borgen en verduurzamen, aandacht hebben voor draagvlak. Als je impact wil hebben is het van belang politieke urgentie te creëren.


Mariëtte Lusse, lector "Samenwerken met ouders" bij Kenniscentrum Talentontwikkeling van de Hogeschool Rotterdam, ontwikkelde samen met Annelies Kassenberg van de Hanzehogeschool Groningen de Handreiking Omgaan met armoede voor scholen . Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan een handreiking Omgaan met armoede voor de professionals uit het sociaal domein. Ook is door hen samen met het NCJ een start gemaakt met de handreiking Omgaan met armoede in het domein Jeugdgezondheid. Signaleren, Ondersteunen en Stimuleren staan centraal.

Joël Darius, creatief strateeg bij NDC mediagroup groeide zelf op in armoede en heeft aangeboden de eerste Publieksacademie Kinderarmoede te organiseren, dit werd de formule van de op maat gemaakte overige publieksacademies. Een format dat we nu en in de toekomst gebruiken.  

Essentieel element in het oplossen van kinderarmoede is ervaringsdeskundigheid. Ervaringsdeskundige Martin Pragt geeft aan dat er een kloof is tussen beleidsmakers en de oplossing: “Beleidsmakers maken plannen, hebben visioenen en ideeën maar de kennis en het verhaal zit bij de ervaringsdeskundigen. Mijn wens: bij de volgende verjaardag moet de media erbij zitten. De beeldvorming vanuit de media is niet altijd positief, het zou goed zijn als er een waarachtige weergave wordt gegeven van het leven in armoede.”

De Volgende Stap: een vlog verbonden aan de 10 opgaven dan de Alliantie Kinderarmoede

Er is veel aandacht voor het onderwerp Gelijke Kansen, ook dankzij de serie Klassen. Armoede is een belangrijke voorspeller voor onderwijskansen. Ook de Gelijke Kansen Alliantie was tijdens de viering vertegenwoordigd. “De allianties Kinderarmoede en Gelijke Kansen kunnen elkaar aanvullen en versterken”, beaamt ook Monaïm Benrida. Hij nam deel aan de eerste aflevering van de vlogserie De Volgende Stap; een vlog verbonden aan de 10 opgaven van de Alliantie Kinderarmoede, de eerste gaat over armoede en gelijke kansen en heet ‘verborgen rijkdom’. 
 

Ondertekening pledge nieuwe partners

We hebben Sint Laurensfonds, Stichting Burgerinitiatief Nederland, Nederlandse Uitdaging, Stichting Lezen, Voedselbank Stad Groningen, Gemeente Nissewaard en Childfriendly Cities Nederland als nieuwe partners mogen verwelkomen. Zij tekenden live de pledge, de belofte om de strijd mee aan te gaan om in 2030 kinderen niet meer de dupe te laten zijn van armoede. Elke partner kan zich met zijn eigen expertise op een andere manier sterk maken om hieraan bij te dragen.
 

Kinderarmoede doorbreken & voorkomen in 10 opgaven 

De partners gaven van tevoren aan aan welke van de 10 onderstaande opgaven ze wilden deelnemen. Binnen iedere groep werden eerst de problemen in kaart gebracht. Tegen welke uitdagingen loop je als organisatie aan? Over die uitdagingen gingen partners met elkaar in gesprek, gaven tips en zagen mogelijkheden, samenwerkingen. Er zijn concrete afspraken gemaakt hoe hier op korte termijn vorm aan te geven. De opbrengsten worden gedeeld op de site van de Alliantie Kinderarmoede. Wil je als partner meedoen aan een van de opgaven? Neem dan contact op met de Alliantie Kinderarmoede.

1. Meedoen  

Sociale uitsluiting heeft grote impact op het leven en de ontwikkeling van kinderen. Ons doel is 100% bereik van gezinnen in armoede met materiële steun om sociale uitsluiting te voorkomen. Wat is er nodig om gezinnen in armoede nog beter te bereiken en te voorkomen dat kinderen te maken krijgen met sociale uitsluiting?  

2. Een fijn thuis 

Kinderen in armoede hebben recht op een fijn thuis. Waar warm water uit de kraan komt, waar behang aan de muur zit en gordijnen voor de ramen. Waar speelgoed en boekjes aanwezig zijn en waar kleren in de kast hangen die passen en schoon en heel zijn. Ons doel is 100% bereik van de kinderen in armoede met materiële steun om hen een fijn thuis te geven.  

3. Een gezonde dag 

Alle kinderen hebben recht om gezond op te groeien. Van samen sporten en spelen en voldoende en gezonde voeding groeien ze groot en sterk. Ons doel is 100% bereik van kinderen in armoede zodat ze genoeg en gezond te eten hebben en toegang tot georganiseerd sport en spel.  

4. Kansrijk opgroeien/ het gezin versterken 

Langdurige zorgen over geld zorgt voor chronische stress. De stress die ouders ervaren heeft effect op (de thuissituatie van) kinderen. Wanneer kinderen in hun vroege leven te maken krijgen met chronische stress noemen we dat Early Life Stress. Early Life Stress heeft grote impact op de verdere ontwikkeling van kinderen. Ons doel is professionals vanuit verschillende domeinen verbinden rondom het vroegsignaleren van armoede en het samenwerken met (aanstaande) ouders vanuit effectieve interventies.  

5. Extra ontwikkelkansen bieden 

Kinderen die opgroeien in armoede hebben een groter risico op een onderwijsachterstand. Ze hebben last van ‘sores in de kop’ en ouders zijn niet altijd bij machte om de steun te bieden die ze nodig hebben. Kinderen in armoede hebben het recht zich te ontplooien. Om hun potentieel te verwezenlijken. Ons doel is het creëren van optimale ontwikkelkansen van kinderen in armoede.  

6. Leren omgaan met geld 

Financiële vaardigheden zijn levensvaardigheden. Je hebt ze nodig om vooruit te komen in het leven. Ze zijn relevant voor kinderen, jongeren en (aanstaande) ouders. Ons doel is kinderen in armoede financieel fit volwassen te laten worden. 

7. Ervaringskennis als derde kennisbron  

Wij praten met, niet over. Samenwerken met ervaringsdeskundigen biedt inzicht in hoe het anders kan. Inzicht uit ervaringskennis slaat een brug tussen leefwereld en systeemwereld. Ons doel is ervaringsdeskundigheid naast kennis uit wetenschap en praktijk in een ‘driepoot’ stevig in te zetten in de strijd tegen kinderarmoede.  

8. Stress reduceren door schulden hanteerbaar te maken  

Heb je eenmaal schulden, dan is het risico groot dat je van de drup in de regen komt. Er zijn verschillende initiatieven om zorgen over geld bespreekbaar te maken en schulden hanteerbaar te maken. Ons doel is inzichten vanuit ervaringsdeskundigheid en stress-sensitief werken te verbinden aan bestaande initiatieven om doorbraken te realiseren op die gebieden waar kinderen het meest profiteren.  

9. Opgroeien in een kindvriendelijke omgeving 

Opgroeien doe je thuis, op school en in de buurt. Kinderen die opgroeien in armoede komen vaker in aanraking met sociale overlast en criminaliteit en ervaren vaker een gevoel van onveiligheid in de buurt. Ze hebben vaak minder ruimte en gelegenheid om te spelen en er zijn minder activiteiten in de buurt. Alle kinderen hebben recht op een kindvriendelijke omgeving om in op de groeien. Ons doel is bouwen aan een veilige, stimulerende leefomgeving voor kinderen in armoede.  

10. Signaleren en ondersteunen als werkgever 

Ongeveer 40% van de kinderen in armoede heeft werkende ouders. Werkgevers kunnen een signalerende en ondersteunende rol spelen wanneer medewerkers te maken krijgen met geldproblemen. Ons doel is dat een groeiend aantal werkgevers inzicht heeft in de gevolgen van armoede op de ontwikkeling van kinderen en zich preventief inspant voor werknemers met geldzorgen.  

Gezamenlijk kijken we terug op een geslaagde verjaardag, mede en vooral dankzij het enthousiasme vanuit de groep, en de aanknopingspunten om mee verder te gaan. We hopen jullie allemaal te zien op een live ontmoeting volgend jaar. Bekijk hier de opname van ‘De Volgende Stap’, het plenaire gedeelte, terug.