Verslag Publieksacademie Limburg 21 oktober 2021

Verslag publieksacademie Limburg, 21-10-2021

Welkom: door presentator Marijke Roskam (BNR)
De eerste alleen live publieksacademie, dat heeft als voordeel dat iedereen meekan praten Het is dan ook een open uitnodiging om vragen te stellen aan de sprekers. We gaan in deze publieksacademie en daarna samen werken aan een oplossing. Hoe krijgen we kinderarmoede de wereld uit? Dat is de aanleiding geweest voor de oprichting van de alliantie kinderarmoede. Centrale vraag van vandaag: hoe kunnen we naast ouders staan? 

Videoboodschap: Prinses Laurentien
Samen kunnen we tot structurele oplossingen komen, dat zijn we verplicht aan alle kinderen die opgroeien in armoede. Wat moeten we vandaag doen om over 10 jaar te kunnen zeggen we hebben het goede gedaan? 

Interview/gesprek: met Soler Berk (mede-initiatiefnemer Alliantie Kinderarmoede), Ceciel Wolfhagen en Nadja Schoeber (jeugdverpleegkundige GGD Limburg Noord)
Soler is dagelijks met kinderarmoede bezig. De alliantie Kinderarmoede begon voor hem met de vraag: hoe kan het waar zijn dat zoveel kinderen in armoede opgroeien in dit land? Als het er zoveel zijn dan moeten we dat oplossen. Het is een samenlevingsvraagstuk, we moeten het met elkaar oplossen, iedereen heeft een verantwoordelijkheid. Vanuit die gedachte heeft hij samen met een aantal anderen het initiatief genomen tot de alliantie Kinderarmoede. 
Ceciel is jeugdverpleegkundige voor kinderen van 0 t/m 18. We proberen altijd te vragen naar de financiële situatie. Je vraagt het niet altijd aan alle kinderen, de verborgen armoede is een blinde vlek. Je bent met zoveel andere dingen bezig. 
Nadja is jeugdverpleegkundige voor kinderen van 0 t/m 4 jaar. Voordeel is dat wij op huisbezoek komen, mensen voelen zich vaak veilig bij ons. We vragen altijd naar financiële situatie. Dan komen zorgen vaak naar voren. Laatst was ik bijvoorbeeld bij een alleenstaande moeder met 7 kinderen, waar de matrassen op de grond liggen en meerdere kinderen op een matras liggen. Dan maak ik me wel zorgen. Vooral over gezinnen waar je het niet direct ziet. Bepaalde groepen vinden het ook lastig om er over te praten. 
Soler: werkende armen zien we vaak niet, maar ze zij er wel. Er zijn zoveel verschillende regelingen daar heb je een academische graad voor nodig om die allemaal aan te vragen. 
Compenseren of investeren, regelingen zijn er voor tijdelijk en investeren is voor een structurele oplossing. Je kan niet stoppen bij compenseren. 
Ceciel: wat ik vaak doe is samen met iemand bellen, dan help je de ouders en kinderen direct. Durven te bespreken wat er speelt. Voor oudere kinderen is het lastiger om te zeggen dat er weinig geld is. Oudere kinderen zijn zich veel bewuster van de situatie van hun ouders, en willen hun ouders beschermen. 
Soler: We staan vaak stil bij wat er niet goed gaat, laten we ook eens kijken naar wat er goed is gegaan. Wat zijn de succes verhalen. [Blog Soler] 

Opmerking vanuit publiek: jeugdarts 0-4 jarigen. Multiproblemgezinnen hebben zoveel problemen dat ze niet aan hun gezondheid toekomen. Er zijn zoveel verschillende regelingen dat het voor ouders ondoenlijk wordt. Zo had ik laatst een moeder in de bijstand, ik vertelde haar dat ze naar het jeugdsportfonds kan om je kind te laten sporten. Kende ze niet en stond ze wel voor open. Zou fijn zijn als iemand naast het gezin kan gaan staan. 
Ceciel geeft aan dat ze vaak samen met mensen een plan maakt en het ook meteen gaat uitvoeren, zoals samen bellen naar het verschillende fondsen. 

Presentatie: Wim Goossens (expertdocent Hogeschool Zuyd) over armoede vanuit het ouderschapsperspectief.  Wim deelt zijn visie op samenwerken  vanuit oudergerichte benadering en het International Parenting Program. Ook biedt hij handelingsperspectieven hoe om te gaan met ouders die geconfronteerd worden met armoede.
Onderzoek naar jonge vaders. Zijn zoon is autistisch en lichtelijk verstandelijk beperkt. Met hoeveel professionals heeft hij in de afgelopen 30 jaar contact gehad? 250-300 professionals is het antwoord. 

Eigen ervaring met het onderwerp
Joop den Uyl kondigt aan dat de mijnen gaan sluiten in Limburg. Als kind hoorde ik mijn ouders over bestaanszekerheid praten. Wim laat een foto zien van een Mijnwerker die een bord vast heeft: alles gegeven, nu vergeten. Armoede heeft geen impact gehad op gezinsbeleving. Vader werkte in de mijnen. Dag dat we verhuisden kreeg vader een hartinfarct. De ziekte maakte het legitiem om het inkomen nog verder te verlagen. Gezin met 6 kinderen. Nog 469 gulden te besteden om het gezin te onderhouden. Als kind heb ik ervaren dat het een warm en liefdevol gezin. Als kind geen armoede beleving. Maar dat moet er wel zijn geweest. Er werden geen onnodige aankopen gedaan. Hard werken was belangrijk. Er was een krachtig sociaal netwerk. 
Psychodynamiek bij de ouders, het moet effect hebben gehad over het gevoel van mijn vader. Er was bij zijn ouders veel creativiteit om de eindjes aan elkaar te knopen. Mochten bijvoorbeeld de vissen hebben van iemand die wel van vissen hield maar ze niet lusten. Sociale netwerk was heel belangrijk. Armoede heeft een individualiserend effect. 

Impact op het eigen ouderschap/vaderschap 
Wil altijd zekerheid hebben voor kind en voor mijn vrouw. Ik vind het heel moeilijk om niks te doen. Zorgen dat er altijd voldoende inkomsten zijn. En altijd vragen: hebben we dat wel écht nodig? Schuldgevoel komt wel eens boven, als ik lekker uiteten ga kost dat 200 euro, een maandinkomen van mijn ouders. 

Format internationaal parenting programma 
Programma van samenwerking tussen verschillende hogescholen en universiteiten. 
Social discours: je kunt niet over ouderschap praten zonder social discours te bespreken. Hoe wordt door de maatschappij naar ouderschap gekeken. aan de ene kant moet alles op eigen kracht én alles moet gemonitord worden om te voorkomen dat het misgaat. 
Organisatie ontwikkeling: hoe ouder sensitief is de organisatie? Ga je samenwerken, ben je de expert of leer je samen met ouders. Veel organisaties kijken vooral naar het kind en minder naar de ouders. 

In Finland wordt ouderschap interventie uitgevoerd, en ouders worden vanaf de kinderopvang betrokken. Er is nu meer onderzoek naar het kindperspectief dan naar ouderschapsperspectief, terwijl je de ouders ook hard nodig hebt om verandering te maken voor het kind.  

Uitgangspunten van de ouderschapstheorie
Ouderschap is een identiteitsfase, het is verantwoordelijk zijn niet hebben. Het is tijdloos en onvoorwaardelijk. Ouderschap maakt kwetsbaar, je kunt als ouder ‘falen’. Er veel impliciete aannames over wanneer je een goede ouder bent. 

Wat kunnen oplossingen zijn? Activeer de solidaire gemeenschap. Ondersteun een goede balans in taakverdeling, faciliteer dat ouders in metapositie kunnen komen: zorg dat mensen greep hebben op hun eigen leven. Draag zorg voor goede ouderervaring bij de ouder. 

Professionals zijn niet alleen uitvoerders, laat ze sociaal advocaat zijn van mensen in kwetsbare positie. Armoede is sociale ongelijkheid. Laat je dus bekritiseren door anderen. 

‘Ouders moeten begrepen worden, voordat je kinderen kunt helpen’ 

Levensverhaal:  van ervaringsdeskundige Martin Pragt (Expertisecentrum Sterk Uit Armoede) over wat opgroeien in armoede en sociale uitsluiting met je doet als mens. 
Martin heeft de leukste kleinkinderen, maar hij heeft sterk getwijfeld of hij ooit een leuke opa zou worden. Martin twijfelde of hij wilde komen naar de publieksacademie om zijn verhaal te doen, heeft te maken met het feit dat optreden deed bij oproep Max. Hij werd daarna gebeld door zijn broer, die zei dat ze niet in armoede leefden. Martin vraagt aan het publiek: wie heeft wel eens intens verdriet meegemaakt? Iedereen. Wie kent het gevoel dat de wereld doordraait maar je er geen onderdeel van uitmaakt? Iedereen. Kinderen in armoede maken dat de hele tijd door. Vader van Martin is na de oorlog vertrokken naar Indonesië. Daar heeft hij nooit meer over gepraat. Moeder van Martin had besloten om non te worden, maar ze wilde terug naar haar geboorteplaats. Gezin was samengesteld uit frustratie en trauma. De ellende begon toen broertje van twee overleed. Jaren heeft Martin het idee gehad dat hij niet echt onderdeel was van het gezin. In kinderbrein kreeg Martin het gevoel dat hij schuld had aan de dood van zijn broertje. Hij heeft tot 17e in bed geplaatst omdat hij het schuld gevoel niet aankon. Hij liet niemand dichtbij komen. In 4 havo moest Martin een week op schoolkamp. Hij wilde niet mee op werkweek, en wilde niet vertellen waarom. Tot de conrector het uit hem kreeg. Hij kreeg een kamer apart en ging mee op werkweek. Hij heeft de hele week niet in bed geplast. De conrector heeft Martin écht gezien en niet zijn problemen of zorgen. Op mijn 55ste durfde ik voor het eerste over mezelf te praten. Stress en afweren van mensen was een rode draad door zijn leven. Niet over armoedige gezinnen praten, maar praten over gezinnen die leven in armoede. De context speelt een grote rol mee. Je zit niet tegen iemand in armoede te praten, maar tegen een mens met een lastige situatie. 

Door verhaal van Martin nog duidelijker dat je de ervaring altijd moet betrekken in de oplossing. En het meenemen van de complexiteit is belangrijk. Als professional kan je het verschil maken door de regels te schenden en voor het kind te kiezen. 

Forumgesprek: met vertegenwoordigers vanuit lokale praktijk en  bestuur. Met  Inge Peters (GGD Limburg Noord), Roel van Dael (schoolleider bs De Kameleon & bs Aan de Bron, Weert), Kirsten Zuidersma (Centrum voor Jeugd en Gezin Midden-Limburg), Marianne Smitsmans - Burhenne (wethouder Sociaal Domein, gemeente Roermond).
Roel: 47% van de kinderen leeft is armoede op de scholen waar Roel werkt. 
Kirsten: zoveel stress maakt indruk
Inge: signaleren en de tekensamenwerking is heel belangrijk, en daardoor samen het verschil maken. 
Marianne: les die ik vandaag heb geleerd, voor luisteren naar de mensen om wie het gaat. Niet voor mensen beslissen maar mét hen beslissen. Armoede is niet alleen het gebrek aan geld, maar aan zoveel meer. 
Roel: het ouder sensitief daar kan meer aandacht naar uitgaan. Wat we al doen zijn veel zaken voor kinderen. We willen meer met de ouders. Uiteindelijk gaan kinderen om 15.00 naar huis en dan is het belangrijk de ouders ook te versterken. In coronatijd keek je letterlijk het huis in. Een kindje bleek in een donkere kamer te zitten waar de ouder nog lagen te slapen. Hoe spreek je de ouders aan? Martin: je kan de ouders in positie stellen om iets op te lossen, i.v.m. aanspreken op hun tekort komen met jouw oordeel. 
Kirsten: verhaal is heel herkenbaar. Ouders komen met een vraag en merk dat je snel gaat naar de oplossing. Terwijl ze realiseert dat de tijd nemen belangrijk is. 
Inge: belangrijk om geen standaard proces te volgen, maar naast de lijntjes kleuren. In spreekkamer wordt door jeugdarts gezocht afstemming gezocht met de ouders en kinderen, en niet alleen de standaard vragen af te werken. Hij leert van de ouders. 
www.maakhetverschilvooreenkind.nl 
Marianne: eerst met mensen in gesprek en daarna beleid maken in plaats van andersom. Daarnaast is het belangrijk om het perspectief te geven aan kinderen, ze kunnen veel meer dan ze denken. 

Afsluiting: door wethouder Martijn van den Heuvel (gemeente Weert)
Eye opener geweest om ook aandacht te besteden aan de ouders. De gedeelde ervaringen grijpen me bij de keel. Probeer me altijd dicht bij de mensen te begeven. Verhalen en professie samenbrengen. Ik zie dat wel elkaar proberen op te zoeken, maar ik zie ook dat het nog beter kan. Complexe omgeving vraagt om een complexe aanpak. Drie handreiking gaan over ouderbetrokkenheid en over samenwerking. We moeten ervoor zorgen dat deze handreikingen niet in het latje verdwijnen. Gemeente Weert gaat beginnen met het de handreiking en met samenwerking. Zoek de professionele scharrelruimte op! 

Muziek: stand-up musician Bart Kiers verzorgt compilatie van de middag