Kenniskring 5: ervaringskennis en het werken met ervaringsdeskundigen
Sterk uit Armoede over ervaringskennis en het werken met ervaringsdeskundigen
14 januari 2021
Deze Kenniskring starten ervaringsdeskundigen Alex Schepel en Martin Pragt van Sterk uit Armoede met vertellen hoe opgroeien in armoede doorwerkt in hun verdere leven. Beide ervaringsdeskundigen noemen het gevoel minder te zijn en er niet bij te horen als iets wat telkens terug blijft komen. Dit zijn belemmerende patronen die heel moeilijk zijn om te doorbreken en hun dagelijkse leven nog steeds beïnvloed. Doordat ze nu zijn opgeleid als ervaringsdeskundige herkennen ze die patronen steeds een beetje beter.
Martin geeft als voorbeeld dat hij door de armoede waarin hij opgroeide altijd met een groot geheim heeft rondgelopen. Hij heeft geleerd om vriendschappen te begrenzen met zijn geheim: als vrienden té dicht bij zijn geheim kwamen dan kapte hij de vriendschap af. Dit heeft ook nu nog effect op zijn sociale relaties.
Tot slot noemt Alex dat hij van zijn ouders heeft meegekregen om iedereen buiten de eigen sociale omgeving te wantrouwen. Het wantrouwen van de rest van de wereld, noemt hij dat. Hierdoor was hij lange tijd niet benaderbaar voor hulpverlening, terwijl hij die hulp wel goed had kunnen gebruiken.
Deze mechanismen maken dat het bereiken van gezinnen in armoede een grote uitdaging is voor hulpverleners. De ervaringsdeskundigen delen een aantal waardevolle tips:
-
Investeer in het opbouwen van relaties op basis van vertrouwen en gelijkwaardigheid vanuit betrokkenheid. Start bij vertrouwen geven i.p.v. vertrouwen vragen. Je kunt mensen dan benaderen vanuit die basis. Als je mensen benadert vanuit de vraag over ‘armoede’, gaan alle alarmbellen af en verdedigingsmechanismen aan.
-
Vragen over bereik worden beredeneerd vanuit het systeem. De vraag is dan: ‘Hoe komen deze gezinnen in ons systeem terecht?’ Dat is wat betreft de ervaringsdeskundigen de verkeerde vraag. Wees bereid naar de ander te gaan als mens. Want kom je aan de deur vanuit het systeem dan laat ik je niet binnen, aldus Alex. Martin roept alle organisaties op om mét de gezinnen te kijken wat ze nodig hebben en daarmee aan te sluiten bij de leefwereld.
-
Om beter toenadering te krijgen tot gezinnen kun je werken met ervaringsdeskundigen. Zij herkennen namelijk het gedrag, bijvoorbeeld vluchtig gedrag, van mensen die met armoede te maken hebben en kunnen goed contact maken.
Martin deelt met de deelnemers zijn droom: de drie kennisbronnen, namelijk de academische kennis, de praktische kennis en de ervaringskennis, samenbrengen in één team om organisaties voor te lichten op vraagstukken rond armoede. Een aantal partners melden zich aan om deze droom te verwerkelijken.
Werken met ervaringsdeskundigen kan een organisatie dus veel brengen, maar dan moet je het wel goed doen. Ervaringsdeskundigen worden vaak incidenteel ‘ingevlogen’ voor advies. Een andere keer wordt de ervaringsdeskundige wel in dienst genomen, maar wordt hij/zij buitengesloten door het systeemwerken van de organisatie. Hoe doe je het dan wel goed? Werk binnen een organisatie altijd in een tandem met een ervaringsdeskundige.
Een goed voorbeeld is hoe de Gemeente Meppel werkt met ervaringsdeskundige Miranda de Haas. Lees hier een artikel over deze samenwerking.
Sterk uit armoede kan helpen om het werken met ervaringsdeskundigen goed vorm te geven. Via hun website kun je contact opnemen.